به گزارش تحریریه، گرد و خاکی که این روزها نفس‌ها را تنگ کرده و حتی باعث شد تا تهران در یک روز به شاخص آلودگی ۵۰۰ برسد، منشا مختلفی دارد و یکی از عوامل آن تالاب‌هایی هستند که حق آبه کافی به آن‌ها نرسیده و خشک شده‌اند.
تکرار خشکسالی ارومیه و هورالعظیم در نزدیکی تهران / تالاب صالحیه در آستانه خشکی کامل + تصاویر
تامین حق آبه تالاب‌ها یکی از موضوعاتی است که در سال‌های اخیر به مطالبه فعالان محیط زیست تبدیل شده است. تصور عمومی بر این است که خشک شدن یک تالاب گوشه‌ای از کشور تاثیری بر زندگی مردم نخواهد گذاشت اما غافل از اینکه سرنوشت و حیات ما در این سرزمین به حیات تالاب گره خورده است.
سد ایلسو ترکیه جان تالاب‌ها را گرفت
محمد اصغری کارشناس سازمان هواشناسی در رابطه با منشا اصلی گرد و خاک این روزها گفت: براساس تصاویر ماهواره‌ای منشأ این گردوخاک در کشور عراق است.
امّا جواب چرایی تشکیل کانون گرد و خاک در عراق و سوریه را در ترکیه باید یافت. سیاست سدسازی گسترده ترکیه عامل اصلی خشک شدن تالاب‌ها و نخلستان‌های عراق است. سد ایلسو یکی از این موارد است.
علی‌رغم حواشی گسترده‌ای که سد ایلیسو داشت، در آبان ماه سال گذشته توسط اردوغان افتتاح شد و شروع به آبگیری بر روی رود دجله کرد. اردوغان در مراسم آبگیری این سد گفت: «سد ایلیسو بهترین جواب برای دشمنان قسم خورده ترکیه است.
پس از افتتاح این سد سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه کشور درباره ابعاد محیط زیستی و حقوقی ساخت و بهره برداری از سد ای سیلو توسط ترکیه اظهار کرد: دستور مذاکراتی مفصلی در این دیدار درباره موضوعات مرزی و مدیریت آب‌های مشترک وجود دارد.
او با تأکید بر اینکه موضوع آب در منطقه ما مقوله بسیار مهمی است، اضافه کرد: سدی که اشاره کردید و روی رود دجله است و در پایین دست در عراق به فرات می‌پیوندد و بعد به اروندرود می‌رسد و از آنجا به خلیج فارس می‌ریزد، بنابراین همه کشورهایی که در پایین دست این مسیر هستند (سوریه، عراق و ایران) از هر تصمیمی در سطح منطقه‌ای و محلی متأثر می‌شوند.در مدیریت آب رویکرد جهانی و درست، مدیریت مشترک و در نظر داشتن ابعاد انسانی و محیط زیستی و حق‌آبه طبیعت است. درنتیجه هر چند باید به الزامات محلی توجه کرد، ولی باید جهانی فکر کرد و مشترک تصمیم گرفت.
اتلاف گسترده آب و عدم پرداخت حق‌آبه هورالعظیم
گرچه سد ایلیسو تأثیر بالایی بر خشکی هورالعظیم دارد و باید از طرف مقامات دیپلماسی خارجی و وزارت نیرو پیگیری شود، در عین حال نباید از نقش عوامل دیگر داخلی و خارجی غافل شد. عواملی از جمله کشت گسترده شلتوک برنج در بالادست استان خوزستان، فعالیت‌های حفاری نفتی، اتلاف گسترده آب و عدم پرداخت حق‌آبه هورالعظیم توسط عراق هم در خشکی تالاب نقش بالایی دارند.
خشکی تالاب صالحیه تهران را تهدید می‌کند
علاوه بر کشورهای همسایه ما در خاک ایران هم تالاب‌هایی داریم که در حال خشک شدن هستند. تالاب صالحیه یکی از مناطق طبیعی در همسایگی تهران واقع در نظرآباد استان البرز است. اساسا تالاب‌ها به دلیل وجود خاک مناسب و آب، اکوسیستم خوبی از نظر زیست محیطی محسوب می‌شوند و گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری در آن‌ها زندگی می‌کنند. تالاب صالحیه هم با وجود وسعت قابل توجهی که دارد محل زندگی گیاهان و جانوران بسیاری بود اما در سال‌های اخیر به سمت خشک شدن رفته است. سال ۹۷ تلاش شد تا این تالاب احیا شود و در همین راستا مازاد آب رودخانه‌های کردان و زیاران راهی این تالاب شد اما این هم کارساز نبود و روند خشکی ادامه پیدا کرد تا امسال که در آستانه خشکی کامل قرار دارد.
خطر خشکی تالاب صالحیه برای استان‌های همجوار جدی است. سال گذشته هم مسعود تجریشی؛ معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست هم در یک نشست خبری تالاب صالحیه را منشا غبارهای تهران خوانده و گفته بود: «یکی اولویت‌های ما تالاب صالحیه در نزدیکی تهران است. چرا که عمده کانون ریزگردهای تهران از این سمت است. از این رو قرار شده با همکاری صندوق ملی محیط زیست وضعیت این تالاب را بهبود ببخشیم.»
گاوخونی خشک شود اصفهان، قم، یزد و سمنان درگیر می‌شوند
تالاب گاوخونی یکی دیگر از تالاب‌های مهم در کشور است. مهدی طغیانی این نماینده مجلس که در روزهای اخیر از تالاب گاوخونی بازدید و وضعیت آن را بررسی کرده است می گوید: اگر وضعیت موجود ادامه یابد تالاب به عنوان کانون گردوغبار بسیار خطرناک دستکم چهار استان اصفهان، قم، یزد و سمنان را در بر خواهد گرفت که به دلیل وجود فلزات سنگین و سرطان زا بودن این ذرات، تهدیدی بسیار جدی است.
به گفته او حقابه محیط‌زیست در تابلو منابع و مصارف ۱۷۶ میلیون مترمکعب در سال است.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی گفت: نکته جالب توجه اینکه اکنون از همه مهم‌تر صنعت است و شرب، اگر چیزی به کشاورزی رسید که چه بهتر، اگر نه برای کشاورزی نیز آبی نیست .
طغیانی می‌گوید: اهمیت محیط زیست با آب شرب مردم فرقی ندارد زیرا هر دو حیات‌بخش است، حقابه محیط زیست حوضه زاینده‌رود و گاوخونی، کم یا زیاد باید داده شود نه اینکه آب را از محل سد چم آسمان رها کنند.
وزارت نیرو با بهانه تامین آب شرب در حق سرزمین خیانت می‌کند
محمد الموتی؛ فعال محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درباره وضعیت تالاب‌ها گفت: در سازمان محیط زیست اخیرا در مورد حق آبه‌ها صحبت شده است اما پایداری تالاب‌ها زمانی واقعیت خواهد داشت که تخصیص حق آبه تالاب‌ها عملی شوند. اگر همین یک مورد انجام شود کمی دلمان آرام می‌شود که محیط زیست در حال درک شدن و مورد توجه قرار گرفتن است. محیط زیست چیزی فانتزی نیست و مبنای حیات در این سرزمین است.
او افزود: ممکن است در سال آبی که در آن هستیم بارندگی کافی نداشته باشیم و یا بارندگی بسیار زیادی داشته باشیم، اصلا به این‌ها کار نداریم و باید همه این تصمیم‌ها که حق آبه در خشکسالی چقدر و در ترسالی چقدر باشد را دور ریخت؛ ما می‌گوییم تالاب مانند ناموس این سرزمین است و حتی اگر آب برای خوردن هم نبود شما موظف هستید که درصد واقعی حق آبه تالاب را در اختیار بگذارید.
الموتی عنوان کرد: وزارت نیرو با بهانه تامین آب شرب و کشت دوم در حق سرزمین خیانت می‌کند. اگر حق آبه را از تالاب بدزدید عملا یک دهه دیگر سرزمینی وجود نخواهد داشت. براساس وضعیت تالاب‌ها باید مقدار موظفی مشخص شود و وزارت نیرو این آب را به تالاب برساند. ما فریاد بخشی هستیم که صدا ندارد و کسی صدایش را نمی‌شنود اما صدای وزارت نیرو بلند است و بهانه‌های بسیار دارد.
به گزارش ایسکانیوز، نتیجه بی‌توجهی به محیط زیست اتفاقی است که امروز در حال تجربه کردن آن هستیم. محیط زیست امروز از دغدغه ملی به موضوعی فراملی تبدیل شده کماینکه اتفاقات ترکیه، عراق و سوریه منجر به افزایش گرد و خاک در ایران می‌شود و منشا داخلی و خشکی تالاب‌های کشورمان هم بحران را تشدید می‌کند، پس باید بیش از پیش مورد توجه مسئولان قرار گیرد.
پرستو خلعتبری
منبع: ایسکانیوز
پایان/
نظر شما